‘Böyle bir geminin ‘Yol alacağına inanmak’ bir ham hayal’

Ramis Sağlam
ramissaglam@hotmail.com

İzmir – Şehir Tiyatroları, Aziz Nesin’in kaleme aldığı üç farklı Karagöz oyunu metninin uyarlanmasıyla ortaya çıkan, ortaoyunu formundaki “Demokrasi Gemisi” ile tiyatroseverlerle buluşuyor.

Aziz Nesin’in yazdığı “Demokrasi Gemisi” oyununu uyarlayan Harun Özer, aynı zamanda yönetmen koltuğunda yer alırken, dramaturgluğunu Duygu Kankaytsın, sahne tasarımını Anıl Ateş, giysi tasarımını Deniz Bilgili, ışık tasarımını Kaan Burmaoğlu, koreografisini Ruhat Hosseini Kılıç ve müzik direktörlüğünü Efe Ünal üstendi.

Oyunun Yönetmeni Harun Özer ile “Demokrasi Gemisi” üzerine konuştuk.

‘Oyunu günün referanslarına göre dönüştürdük’

Aziz Nesin’in Karagöz oyunlarındaki tipleri yeniden ele aldıklarını, bugün yaşayan tipler haline getirdiklerini ifade eden Özer, bunu yaparken hem oyunu bugünün referanslarına, hem de tiplerin kullandığı eski dili anlaşılır bir Türkçeye dönüştürdüklerini söyledi.

Bu modernizasyonun kendisinin de önünü açtığını söyleyen Özer, “Orta oyununun geleneksel tiplerinin konuştuğu şive bizim için çok zorlayıcı olacaktı. Bu şiveleri bir ‘yetkinlik’le konuşmak bugün için çok zor. Bununla birlikte bugün elimizde kalan klasik orta oyunu metinleri, eski İstanbul yaşantısı ve kültürü içinde kalan; dolayısıyla günümüz Türkiye’siyle bağlantılarının kurulması son derece güç metinler” diyor.

‘Oyunları oynamak için bir engel yok’

Konservatuvar ya da güzel sanatlar fakültelerinde Batılı anlamda tiyatro eğitimi aldıklarının altını çizen Özer, bu eğitimi metnin merkeze oturduğu, onu sahnelemenin ve çağdaş oyunculuğun takip ettiği bir anlayış olarak tarif ediyor.

Elimizdeki kaynaklarla, bu oyunların yeniden ele alınarak sahnelenmesi gerektiğini ifade eden Özer, “Oyunları bugünün Türk Tiyatro uygulamaları içinde daha estetik, daha anlaşılır ve daha politik bir çerçeveye oturtmalıyız. Kostümleri biliyoruz, elimizde 19. ve 20. yy. ilk yarısından kalan orta oyunu metinleri var, arşiv görüntüleri var, Metin And’ın, Cevdet Kudret’in kitapları var, üniversitelerde yazılmış tezler var; öyleyse oyunları oynamak için önümüzde bir engel yok” diyor.  ‘Demokrasi Gemisi’ ne anlatıyor?Demokrasi Gemisi’nin Kavuklu’nun klasik sayılabilecek geleneksel açılışı ile başladığını aktaran Özer, orkestradan oyunun usulüne uygun ve seyirciyi keyiflendirecek bir hava çalınması ile devam ettiğini dile getiriyor.

Günümüze ilişkin politik göndermelerin peş peşe sıralandığı oyunda anlatılan hikayelerde yolsuzluklar, liyakatsizlikler ve sömürüden dem vuruluyor. Nihayetinde tüm bu anlatının Pişekâr’ın rüyası olduğu ortaya çıkıyor. Orta oyunda “Tekerleme” adı verilen bölümde son nokta, “Bizimki gibi bir ülkede yolsuzluk, sömürü, baskı, liyakatsizlik, din sömürüsü olsa olsa rüyamızda olur!” şeklinde konuluyor. Özer, “Demokrasi Gemisi memleketin ne hale geldiğinin/getirildiğinin metaforu. Maalesef böyle bir geminin ‘Yol alacağına inanmak’ bir ham hayal” diyor.

Seyircinin geri dönüşleri son derece olumlu

İzmir seyircisinin alımlamaya açık bir seyirci olduğunu söyleyen Özer, “Orta oyununun modern bir yorumu; son derece eğlenceli ve eleştirel bir yorumuyla karşılaşınca, kelimenin tam anlamıyla söyleyebilirim ki bağrına bastı. 1 Mart’ta ilk gösterimi yapmıştık. Şu ana kadar hep dolu oynadık; bilet satışlarına bakılırsa önümüzdeki oyunlar da böyle gidecek. Seyircilerimizin oyunla ilgili geri dönüşleri bizi son derece mutlu ediyor. Oyuncuların yaratıcı, dinamik ve samimi oyunu; eğlenceli bir koreografi ve müzikle birleşince doyumsuz bir seyirlik ortaya çıktı. Provaya başladığımızdaki çekingenliğimiz, küçük endişelerimiz, ‘Acaba nasıl karşılanacak?​’ diyerek kendimizi sıktığımız anlar şimdi yerini bir keyfe ve coşkuya bıraktı! Daha ne olsun?​” diyor.

Oyun ilçelerde de izleyici ile buluşacak

“Demokrasi Gemisi” İzmir’in ilçelerinde de izleyici ile buluşmaya devam edecek. 13-16 Mart arasında İzBB ŞT İsmet İnönü Sahnesinde, 21-22 Mart’ta Karşıyaka Hikmet Şimşek Sahnesinde, 20 Mart’ta ise Yeşilyurt Mustafa Necati Kültür Merkezinde sahne alacak.